Aptomat là một thiết bị điện không thể thiếu trong hệ thống điện ngày nay. Với chức năng đóng ngắt cầu dao tự động đem lại sự an toàn với con người trước các sự cố về điện.
Aptomat là gì?
Aptomat hay Circuit breaker là một loại cầu dao được thiết kế để bảo vệ mạch điện bằng cách ngắt mạch điện khi có hiện tượng quá tải hoặc ngắn mạch. Nó được sử dụng để bảo vệ con người và các thiết bị điện. Trái ngược với cầu chì chỉ sử dụng một lần, aptomat có thể được đặt lại nhiều lần.
Phân loại các dòng Aptomat
Phân loại theo cấu tạo:
- Aptomat dạng tép MCB: bảo vệ quá tải và ngắn mạch.
- Aptomat dạng khối MCCB: bảo vệ quá tải và ngắn mạch.
Phân loại theo chức năng:
- Aptomat thường (bảo vệ quá tải, ngắn mạch): MCB, MCCB
- Aptomat chống rò
- RCCB aptomat chống dòng rò dạng tép.
Phân loại theo số pha / số cực:
Phân theo cực thì aptomat có các loại sau:
- Aptomat 1 pha: 1 cực
- Aptomat 1 pha + trung tính (1P+N): 2 cực
- Aptomat 2 pha: 2 cực
Cấu tạo Aptomat là gì?
Hầu hết các loại aptomat sẽ có cấu tạo cơ bản gồm các bộ phận chính như: tiếp điểm, buồng dập hồ quang, bộ phận truyền động, móc bảo vệ.
- Tiếp điểm: Tiếp điểm sẽ được chia thành hai cấp (tiếp điểm chính và hồ quang), hoặc ba cấp tiếp điểm (chính, phụ, hồ quang).
- Buồng dập hồ quang: Để aptomat có thể dập tắt được hồ quang trong tất cả các chế độ làm việc của lưới điện, người ta thường dùng hai kiểu nửa kín và kiểu hở.
- Bộ phận truyền động: Truyền động cắt thường có hai cách: Bằng tay được thực hiện với các CB có dòng điện định mức không quá 600A.
- Móc bảo vệ: Bộ phận này có chức năng truyền tín hiệu tự động ngắt Aptomat.
Nguyên lý hoạt động của Aptomat
Aptomat có nguyên lý hoạt động vô cùng đơn giản. Ở trạng thái bình thường sau khi đóng điện, nó được giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm nhờ móc 2 khớp với móc 3 cùng một cụm tiếp điểm động. Bật Aptomat ở trạng thái ON, với dòng điện định mức nam châm điện 5 và phần ứng 4 không hút. Khi mạch điện xảy ra sự cố quá tải hay ngắn mạch, lực hút điện từ ở nam châm điện 5 sẽ hút phần ứng 4 xuống làm bật nhả móc 3, móc 5 được thả tự do, lò xo 1 được thả lỏng, kết quả các tiếp điểm của Aptomat được mở ra, mạch điện bị ngắt.
Công dụng của Aptomat là gì?
Aptomat phổ biến và không thể thiếu trong bất kỳ một hệ thống điện nào. Một số công dụng quan trọng của Aptomat trong:
- Tự động ngắt dòng điện trong các hệ thống điện khi có hiện tượng ngắn mạch hay sụt áp xảy ra.
- Bảo vệ các thiết bị điện khỏi các hư hỏng khi hệ thống điện gặp sự cố không mong muốn.
Các thông số kỹ thuật của Aptomat:
- In: Dòng điện định mức. Ví dụ: MCCB 3P 250A 36kA, In = 250A.
- Ir: là dòng hoạt động được chỉnh trong phạm vi cho phép của Aptomat. Ví dụ aptomat chỉnh dòng 250A có thể điều chỉnh từ 125A đến 250A.
- Ue: Điện áp làm việc định mức.
- Icu: Dòng cắt ngắn mạch là khả năng chịu đựng dòng điện lớn nhất của tiếp điểm trong 1 giây.
- Icw: Khả năng chịu dòng ngắn mạch trong 1 đơn vị thời gian.
Trong đó 2 thông số khách hàng cần quan tâm là điện áp định mức Ue và dòng điện định mức In
Cách lựa chọn Aptomat sử dụng hiệu quả, an toàn
Để lựa chọn aptomat an toàn hiệu quả chủ yếu dựa vào: dòng điện đi trong mạch; dòng điện quá tải; tính thao tác có chọn lọc. Tùy theo đặc tính và điều kiện làm việc cụ thể của phụ tải.
Những loại Aptomat thông dụng được ưa chuộng
Aptomat MCB (Miniature Circuit Breaker)
Là loại thiết bị điện thuộc nhóm CB, thiết bị chuyển mạch loại tép, thường có dòng cắt định mức và dòng cắt ngắn mạch thấp.
- Dòng cắt thường từ 4.5KA, 6KA, 10KA, 15KA
- Dòng định mức từ 6 =>63A
- Số cực sở hữu là 1P, 2P, 3P, 4P
Aptomat MCCB (Moulded Case Circuit Breaker)
MCCB còn được gọi là Aptomat khối — Cầu dao tự động dạng khối: có khả năng bảo vệ điện quá tải và ngắn mạch ngay lập tức
- Dòng cắt thông thường sẽ là 7.5KA, 10KA, 18KA, 25KA, 36KA, 50KA, 70KA
- Dòng định mức dao động khoảng 10 đến 1600A
- Số cực 1P, 2P, 3P, 4P
Aptomat Chống giật (Chống rò rỉ) RCCB Residual Current Circuit Breaker
RCCB (Residual Current Circuit Breaker) là thiết bị chuyển mạch có chức năng chống rò dòng cực cao.
- Có số cực 2P, 4P
- Dòng cắt điện là 4.5KA, 6KA
- Dòng định mức dao động từ 25A, 40A, 63A
Nguồn: https://beeteco.com/aptomat-la-gi-cau-tao-va-cac-loai.html